سينگاپور مەملەكەتتىك داشۇەسى شىعىس ازيا زەرتتەۋ ورنىنىڭ زەرتتەرمەنى كاڭ دۋان-يان بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جازباشا لەكسياسىندا بولاشاقتاعى ازيا-تىنىق مۇحيت ٴوڭىرىنىڭ سەلبەستىگىنە نۇسقاۋ كورسەتىلدى ٴارى توتەنشە ناقتى جانە بەلسەندى مانگە يە بولدى. ول بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ اشىق، سيىسىمدى بولۋدى باسا دارىپتەۋى ازيا-تىنىق مۇحيت سەلبەستىگىنىڭ نەگىزگى باعىتى، مەن مۇنى ەرەكشە قۇپتايمىن. ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەدى: ٴبىز ب م ۇ ەرەجەسىنىڭ ماقساتى مەن پرينسيبىن ورتاق قورعاپ،سۇحپاتتاسۋ قارسىلاسپاۋ، سەرىكتەسۋ وداقتاسپاۋ سىندى مەملەكەتتەر ارا قاتىناس جولىنا تاباندى بولۋىمىز كەرەك. ٴتوراعا شي جينپيڭ سەلبەستىك بولعاندا عانا دامۋعا بولادى، الەمدىك عىلىم-تەحنيكا ىستەرىن باسقارۋدى قول ۇستاسا كەمەلدەندىرۋ كەرەك دەپ قارايتىندىعىن ايتتى. بۇل دارىپتەمەلەر اناعۇرلىم سەلبەستىك پەن قامتىمدىلىققا يە جانە بولاشاققا باعىتتالعاندىق دەۋگە بولادى.

 

 پەرۋدىڭ بۇرىنعى سىرتقى ساۋدا جانە ساياحات مينيسترى روبەرتو سانچەس بىلاي دەپ قارايتيندىعىن ايتتى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جازباشا لەكسياسى ٴبىر ينفورماتسيانى جەتكىزگەندىگى ٴشۇباسىز، ٴبىز ۋاقىتى وتكەن قارسىلاستىق يدەياسىنان ارىلۋىمىز، مۇلدە وتاسپاۋ ويىنىن ەندىگارى ويناۋماۋىمىز كەرەك. مەنىڭشە، بۇل رەتكى باس قوسۋ توتەنشە ماڭىزدى سەلبەستىك بولاشاعىنا ٴارى تەرەڭ مانگە يە بولدى.

 

افريكا ساياسات زەرتتەۋ ورنى جۇڭگو-افريكا ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى دانيس منيني بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جازباشا لەكسياسى ازيا-تىنىق مۇحيت وڭىرىندەگى ەلدەردى، ٴتىپتى، حالىقارالىق قوعامدى جەلپىندىردى. ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جازباشا لەكسياسىنىڭ تاقىرىبى ٴبىر جاعادان باس، ٴبىر جەڭنەن قول شىعارا، سىن-سايىستاردى ورتاق قارسى الۋ دەۋگە بولادى. ٴبىز قازىرگى دەنساۋلىق ساقتاۋ، كليمات وزگەرىسى، وڭىرلىك قاقتىعىس سياقتى كوپتەگەن سىن-سايىستارعا ورتاق توتەپ بەرۋدى قالايمىز، ٴبىز وسى ماسەلەلەردى شەشە الامىز. ٴتوراعا شي جينپيڭ اشىق، سيىسىمدى بولۋدى باسا دارىپتەپ وتىر، جۇڭگو-افريكا سەلبەستىگىنە كوز سالعاندا، ٴبىز جۇڭگو-افريكا سەلبەستىك تالقىسى ارقىلى، «ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى» ورتاق قۇرۋ دارىپتەمەسىن، 3 ٴىرى الەمدىك دارىپتەمەنى ورتاق تياناقتاندىرۋدامىز، وسى الەۋمەتتىك ونىمدەردىڭ بارلىعى افريكانىڭ دامۋىنا كومەكتەستى، ٴبىز بارلىق ادامدى ات سالىسۋعا، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرلىكتە قۇرۋعا جەبەۋىمىز كەرەك.

 

حالىقارالىق قايراتكەرلەر بىلاي دەپ انىق ايتتى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جازباشا لەكسياسى جۇڭگونىڭ ٴوزىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى ارقىلى ازيا-تىنىق مۇحيت وڭىرىنە باقىت جاراتاتىن ٴىرى ەلدىك جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەپ، ٴار جاقتى ازيا-تىنىق مۇحيت ٴوڭىرى، سونداي-اق دۇنيە ٴجۇزىنىڭ دامۋى مەن گۇلدەنۋىنىڭ نۇرلى بولاشاعىنا بىرلىكتە بەتتەۋگە جەبەيدى.

 

تايلاند ساۋدا مينيسترىنىڭ ورىنباسارى پان تيڭ جۇڭجيداگۇڭ بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭ جازباشا لەكسياسىندا جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ٴۇرتىس جاقسارعانى، جۇڭگو ٴالى دە دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنداعى ەڭ ۇلكەن قوزعالتقىش ەكەنى تىلگە تيەك ەتىلدى، مەن مۇنى ەرەكشە قۇپتايمىن. مەن 6-كەزەكتى يمپورت كورمەسىنە جاقىندا عانا قاتىناسىپ، جۇڭگونىڭ گۇلدەنۋى مەن دامۋىن شىنايى سەزىندىم. ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جازباشا لەكسياسىندا ايتقان ٴۇش ٴىرى الەمدىك دارىپتەمە الىستى بولجاعان ستراتەگيالىق وي، جۇڭگونىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدى تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتۋ بەكىمى ايگىلەنەى، بۇل وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەۋدە ماڭىزدى مانگە يە.

 

گەرمانيانىڭ ديپلوماتيالىق قاتىناس مامانى الەكساندر كۋريتس بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جازباشا لەكسياسىندا جۇڭگو ەسىكتى ونان ارى ايقارا اشىپ، شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋ ۇقىق-مۇددەسىن قورعاۋ مەحانيزمىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرەدى دەپ ايتىلدى، مەنىڭشە، بۇل ەۆروپا جونىنەن دە توتەنشە ماڭىزدى سيگنال سانالادى. ٴوزارا سەنىم ارتۋ نەگىزىندە، ٴبىز ەكى جاق تەڭ پايداعا كەنەلۋ جاعدايىن جاراتا الامىز.

 

كانادانىڭ تومپسون داشۇەسى كانادا ازيا-تىنىق مۇحيت ساياسات زەرتتەۋ نىسانىنىڭ جاۋاپتىسى روبەرت حانلۇڭ بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ لەكسياسىندا ۇمىتكەرلىك، بەلسەندى بەينە مەنمۇندالايدى. ٴتوراعا شي جينپيڭ لەكسياسىندا ورتاق كوركەيۋ دەگەن ٴتۇيىندى ٴسوزدى قولداندى، مەنىڭشە، بۇل ايقىن ينفورماتسيا جەتكىزىپ، پارىقتاردى ساقتاي ورتاقتىققا ۇمتىلىپ، اناعۇرلىم كوپ سەلبەستىك ٴتاسىلىن قاراستىرۋدى تالاپ ەتىپ وتىر. ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ لەكسياسى جۇڭگونىڭ كوپتەگەن سالالاردا سەلبەستىكتى ىلگەرىلەتىپ، ورتاق يگىلىكتەنۋ جولىن تابۋعا قۇلشىناتىندىعىن ايقىن بەينەلەدى. مەنىڭشە، بۇكىل دۇنيە ٴجۇزى وسى ينفورماتسياعا نازار اۋدارۋدا. 

 

 

اۋدارعان: قاناتبەك جۇماباي ۇلى