ٴوز حابارىمىز. 2-توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەگەننەن بەرى، جەر-جەردەگى پارتيالى كادرلار شي جينپيڭ جاڭا ٴداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىمەن وي-سانانى قارۋلاندىرۋعا، امالياتقا جەتەكشىلىك ەتتىرۋگە تاباندى بولىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى ورىستەتتى. 2-توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە جىجياڭ ولكەسىندە «يدەيا ۇيرەنۋ، پارتيالىلىقتى كۇشەيتۋ، امالياتقا ٴمان بەرۋ، تىڭ ناتيجە جاراتۋ» جالپى تالابى مىقتاپ يگەرىلىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋ ٴتۇرلى ٴتۇيىندى قىزمەتتەرمەن ۇشتاستىرىلىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا جاڭا قوزعاۋشى كۇش قوسىلۋدا. جىجياڭ ولكەسىنىڭ حاڭجوۋ قالاسى مەن حاينيڭ قالاسى بىرلەسىپ «حاڭجوۋ مەن جياشيڭدى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ» كەلەلى قاتىناس نىساندارنداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشۋ قيمىلىن ورىستەتتى، ەكى جەر قاتىناستى ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ توڭىرەگىندە مەرزىمدى كەڭەس مەحانيزمىن بەلگىلەدى، نىسانعا ساياتىن 31 ورىن اپتاسىنا ٴبىر رەت كەڭەس وتكىزىپ، قيىن ماسەلەلەردى ٴبىر-بىرلەپ شەشتى. حاينيڭ قالالىق قاتىناس-تاسىمال مەكەمەسىنىڭ باستىعى چيان شىڭحۇي بىلاي دەدى: ٴبىز كەزەكتەگى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن ۇشتاستىرىپ، قاتىناستى ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ سىندى كەلەلى نىسانداردى توڭىرەكتەي، قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، قامال الۋدىڭ ٴتۇيىنى بولعان كەلەلى نىسانداردىڭ الدىڭعى مەزگىلىندەگى قۇرىلىسقا پايدالانىلاتىن جەر جانە قارجى فاكتورلارىن قامتاماسىز ەتىپ، حاڭحوۋ مەن جياشيڭدى ٴبىر تۇلعالاندىرۋدى اناعۇرلىم جوعارى ساپالى دامىتۋعا كۇش سالۋدامىز.

 

شاندۇڭ ولكەسىنىڭ جەر-جەرىندە جالپى بەتتىك ورنالاستىرۋ-تياناقتاندىرۋ ارقىلى 2-توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە تىڭعىلىقتى پارمەندى، ٴتارتىپتى ورىستەۋدە. شاندۇڭ ولكەسىنىڭ جي نيڭ قالاسىنداعى دەنساۋلىق ساقتاۋ-سالاماتتىق تاراۋلارى تەكسەرۋ-زەرتتەۋ، حال سۇراۋ سياقتى فورمالار ارقىلى بۇقارانىڭ قاجەتىن انىقتاپ، ەرەكشە جاعدايى بار ٴتىپتى دە كوپتەگەن بالالاردىڭ جالپىعا ٴتيىمدى اماناتتاپ تاربيەلەۋدىڭ پايداسىنان يگىلىكتەنۋىنە كومەكتەستى. تاياۋدا جي نيڭ قالالىق ۇكىمەت باسقارۋىنداعى تاربيەلەۋ جالپىلىق قىزمەت وتەۋ ورتالىعى بالا باقشا اشتى، ٴوسىپ-جەتىلۋى باياۋلاعان بالالار وسى ارادا ارنايىلانعان كۇتىمدەۋدەن يگىلىكتەنە الادى. بۇل يگىلىكتى ٴىس قالا تۇرعىنى جوۋ حانىمنىڭ وتباسىن قۋاندىردى. ول بىلاي دەدى: بالامدى اماناتتاپ تاربيەلەۋ باقشاسىنا اپارعاننان كەيىن، الاڭسىز قىزمەتكە شىعاتىن بولدىم، قازىر بالامنىڭ دەنساۋلىعى بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى.

 

جي نيڭ قالاسى رىنچىڭ رايونى اماناتتاپ تاربيەلەۋ جالپىلىق قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاڭ ميڭجى بىلاي دەپ تانىستىردى: قىزمەت وتەۋ ورتالىعىمىز نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن ۇشتاستىرىپ، نارەستەلەردى كۇتىمدەۋ قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، «ەمدەۋ، وقىتۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ» ٴبىر تۇلعالانعان، ٴبىر تۇتاس اماناتتاپ تاربيەلەۋ جالپىلىق قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا ىزدەنىس جاساۋدا. ٴبىز ٴاربىر بالاعا دەنساۋلىق ارحيۆىن ورناتىپ، جەكە كۇتىمدەپ ساۋىقتىرۋ ساباعىن بەلگىلەپ، ەڭ تاماشا ساۋىقتىرۋ ونىمدىلىگىنە قول جەتكىزۋگە قۇلشىنۋدامىز.

 

حۋبي ولكەسىندە ٴبىر جاعىنان ۇيرەنۋگە، ٴبىر جاعىنان سالىستىرۋعا، ٴبىر جاعىنان قاداعالاۋعا، ٴبىر جاعىنان وڭاۋ-تۇزەتۋگە تاباندى بولۋ ارقىلى ماسەلەگە باعىتتاي، ماسەلەنى كوزدەي وتىرىپ ۇيرەنۋ ورىستىلىپ، ماسەلەنى كوزدەي وتىرىپ تۇزەتۋ جۇرگىزىلدى. شياڭياڭ قالاسى نانجاڭ اۋدانى بيان حى الەۋمەتتىك رايونىندا 30 مىڭنان استام تۇرعىن بار، مۇنىڭ ىشىندە وقيتىن بالالارىنا قارايلاسۋ ٴۇشىن اۋىل-قالاشىقتان كەلگەن انالار 600 دەن اسادى. الەۋمەتتىك رايون ولاردىڭ باسىم كوپ ساندىسىنىڭ كاسىپتەنۋ قاجەتى بار ەكەنىن بايقادى. وسىناۋ انالاردى جاقىن ماڭدا جۇمىستاندىرۋ ٴۇشىن، جەرلىك ۇكىمەت، الەۋمەتتىك رايون جانە توڭىرەكتەگى بىرنەشە مانەرلەۋ كاسىپورىندارى سايكەسە قۇلشىنىپ، الەۋمەتتىك رايوندا ورتاق اۋقاتتانۋعا كومەكتەسەتىن «ارمان زاۆودىن» قۇردى ٴارى قىسقا عانا ٴبىر ايدا 500 ادام-رەت تاربيەلەندى. حۋبي ولكەسى شياڭياڭ قالاسى نانجاڭ اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى لو شيڭبين بىلاي دەدى: ٴبىز بۇقارالىق نەگىزدىڭ ٴتۇرلى قىزمەتتەردى باياندى، ٴونىمدى ىلگەرىلەتۋدىڭ تەتىگى ەكەنىن، قاي-قاشان دا بۇقارامەن بىرگە بولىپ، بىرگە ويلاپ، بىرگە ىستەۋ كەرەكتىگىن بارعان سايىن ايقىن سەزىندىك.

 

2-توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ۇيرەنۋ بارىسىندا جياڭشي ولكەسىندە نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋ قىزمەتتەردى ىلگەرىلەتۋمەن ۇشتاستىرىلىپ، «ٴتورتتى نەگىزگى ساتىعا جەتكتىزۋ» تالابى تىنباي كۇش سالا تياناقتاندىرىلدى. بۇقارانىڭ باقىلاۋعا قاتىناسۋ ارناسىن ىركىلىسسىزدەندىرۋ ٴۇشىن، جياڭشي ولكەسى يچۇن قالاسىندا ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ تاماقتانۋ جاعدايى يچۇن قالاسىنىڭ ەكىلىك نومەردى جايمالاۋ جولىمەن باقىلاۋ-مالىمدەۋ تەكشەسىنە ەنگىزىلىپ، قوعامعا جالپى بەتتىك اشىق ۇستالدى، اتا-انالار نەمەسە قاتىستى تاراۋلار قاتىستى تەكشەدەن ٴبىر عانا دەتال ارقىلى سۇراستىرىپ، بالالار وقىپ جاتقان مەكتەپتىڭ ٴار كۇنگى تاماقتانۋ جاعدايىن دەر كەزىندە ۇعىسۋىنا بولادى. بىرنەشە كۇننەن بەرى، گانجوۋ قالاسى شاڭيوۋشيان اۋدانى، جيڭدى قالاشىعى لىپيڭ قالاسى، يچۇن قالاسى يفىڭ اۋدانى سياقتى جەرلەردە ٴارقايسى مەكتەپتەرگە ىشكەرىلەپ، ٴىرى ساندى مالىمەت، زەيىندەسكەن باقىلاۋ-مەڭگەرۋ سياقتى تەحنيكالار ازىق-تۇلىك حاۋىپسىزدىگى باقىلاۋ-باسقارۋ سالاسىنا قولدانىلىپ، وقۋشىلاردىڭ ازىق-تۇلىك حاۋىپسىزدىگى جان-جاقتى قامتاماسىزداندىرىلدى. يچۇن قالاسى يفىڭ اۋداندىق وقۋ-اعارتۋ، دەنە تاربيە مەكەمەسى پارتكومىنىڭ شۋجيى، مەكەمە باستىعى شيۇڭ شىڭپيڭ بىلاي دەدى: وسى تەكشەگە سۇيەنىپ، مەكتەپ اسحاناسىن باسقارۋ ارناعا ٴتۇسىپ قانا قويماي، وقۋشىلاردىڭ تاماعى اناعۇرلىم حاۋىپسىز، الاڭسىز ٴارى قورەكتىگى اقاۋسىز بولۋدا. كەلەسى قادامدا ٴبىز اتا-انالارعا حات جازۋ، كەسكىن جولداۋ سياقتى تاسىلدەرمەن تەكشەدەن پايدالانلۋ مولشەرىن، ٴبىلۋ دارەجەسىن ونان ارى جوعارىلاتىپ، مەكتەپ اسحاناسىن باسقارۋ ونىمدىلىگى ارقىلى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ جەتىستىكتەرىن تەكسەرەمىز.

 

اۋدارعان: قاناتبەك جۇماباي ۇلى